فهم‌انگاره تأهل در بین جوانان؛ تجارب و چالش‌ها

نوع مقاله : کرسی ترویجی

نویسنده

گروه جامعه شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی

10.22054/ijdli.2022.19986

چکیده

در سه تا چهار دهه اخیر، جوانان در فضای اجتماعی و فرهنگی جامعه ایران، فرصت‌های انتخاب و محدودیت‌های متفاوتی را برای شروع زندگی تجربه نموده‌اند. هدف این مطالعه فهم‌انگاره تأهل در بین جوانان و نیز فرایند تجرد زیستی دختران، زمینه‌ها و چالش‌هایی آن‌هاست تا بتوان از طریق رویکرد ترکیبی و با کمک دو روش پیمایشی و نظریه مبنایی در این باره نظریه‌پردازی کرد. مشارکت کنندگان این پژوهش کلیه جوانان 18 سال به بالای کل کشور (نمونه گیری چندمرحله ای) و نیز دختران 35 سال و بالاتر شهر تهران (نمونه‌گیری نظری) بوده اند. طبق یافته‌های حاصل دختران در مقایسه با پسران گرایش بیشتری نسبت به ازدواج دارند و نیز متأثر از پارادایم زناشویی و ابعاد مختلف آن می‌توان شاهد غلبه مؤلفه «الگوی متأهل ماندن» بر «الگوی متأهل شدن» در بین جوانان بود. در تحلیل یافته‌های کیفی مقوله اصلی «ماندن در ایستار ازدواج» به عنوان پدیده مرکزی استخراج گردید و نیز فرایند تصمیم‌گیری دختران در معرض فرصت‌های ازدواج، در پنج موقعیت، ایستار بازگو نکردن ازدواج، ایستار بازی ندادن، بازی نکردن، ایستار بازماندن و آماده شدن دختران نسبت به ازدواج سنخ‌بندی شده‌اند. در فرایند و فهم چنین تجربه‌ای شرایط علی، زمینه ای و ساختاری مختلفی دخیل بود که به نوبه خود به راهبردهایی توسط دختران بدان دامن می‌زند. چنین پدیده‌ای، چالش‌هایی را در قالب تداوم نفس اجتماعی با پیگیری پیشرفت حرفه‌ای، ستایش پرهیزگاری، رها کردن کاکتوس زندگی، وحشت سالمندی به همراه دارد. سرانجام آنچه می‌توان از ترکیب نتایج این دو مطالعه بیان داشت ترجیح و غلبه الگوی فرازیستی ازدواج بر الگوی زیستی در امر ازدواج و تشکیل نهاد خانواده تفسیر نمود.   

کلیدواژه‌ها