مسئله نظریهپردازی و تولید علم اصیل، چندی است به عنوان یکی از اولویتهای راهبردی کشور، در مرکز توجه پژوهشگران و طراحان سیاستهای ملی قرار گرفته است. تلاش برای دستیابی به جامعه علمی مولّد و نوآور، به شناخت دقیق و تفصیلی از عوامل مؤثر بر فرآیند تولید علم بستگی دارد. نظریه پردازی ، نوآوری و نقد و مناظره ، ریشه در جان و هستی آدمی دارد و تفکر، همان توجه به حقیقت و ذات و ماهیت هرچیزی است. از طرفی این موضوع از مطالبات مقام معظم رهبری است که زمینه را برای رشد شکوفایی و خلاقیت و ایجاد ایده های نو در دانشگاه ایجاد میکند. شورای کرسی های نظریه پردازی، نقد و نوآوری دانشگاه ، که متشکل از، معاون پژوهشی ، نمایندگان دانشکدهها و نماینده دبیرخانه هیأت حمایت از کرسیهای نظریهپردازی، نقد و مناظره است با تشکیل جلسات ماهانه و بررسی طرحهای ارسالی در این راستا گام بر میدارد. برگزاری کرسیهای موفق و جلسات منظم کرسی های ترویجی در دانشکده ها از دستاوردهای این شورا می باشد. هیأت حمایت از کرسیهای نظریهپردازی ، نقد و مناظره در هفدهم بهمن ماه 1382 از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی تأسیس شد. هدف اصلی از راه اندازی این هیأت ، حمایت از گسترش کمی و کیفی برگزاری کرسیها در حوزه علوم انسانی و معارف دینی و مساعدت مؤثر به بسط آزاداندیشی و شکل گیری جنبش ملی نقد و نظریه پردازی در ایران است. در این راستا، و با توجه به این که دانشگاه علامه طباطبایی بزرگ ترین و جامعترین دانشگاه تخصصی در علوم انسانی و اجتماعی کشور بوده و می تواند نقش محوری شایستهای را در این عرصه به عهده بگیرد، بنابراین با دستور ریاست محترم دانشگاه هیأت حمایت از کرسیهای نظریهپردازی نقد و مناظره در دانشگاه علامه طباطبایی تأسیس و با حمایت های مادی و معنوی مداوم ایشان این نهال به درختی تناور تبدیل شد. شورای کرسی های نظریه پردازی دانشگاه با حضور رئیس دانشگاه، معاون پژوهشی، مدیر امور پژوهشی و نمایندگانی از هر دانشکده در سال 1385 شروع به فعالیت کرد. سیاست شورا این است که «کرسیها باید بومی کردن علم را به عنوان یک اصل، سرلوحه کار خود قرار دهند.» اما این بدان معنا نیست که راه ورود سایر اندیشه ها را بسته و یا هر آن چه از سایرین از جمله غرب به دست آمده بپذیریم، بلکه طبق آموزههای دینی باید راه اعتدال را در پیش گرفته و با تعدیل و تکمیل اندیشهها، راه تعالی را هموار سازیم. روش کار به این صورت است که صاحبان نقد و نوآوری علمی و نیز متخصصان علاقهمند به نقد و مناظره علمی میتوانند از طریق نمایندگان دانشکده های متبوع خود، نوآوری های شان در عرصه های نظریه پردازی و نقد و یا هرگونه فعالیت علمی حاوی نوآوری در عرصه علوم انسانی اقدام کنند و از مزایای کرسی ها بهرهمند شوند. در صورت تأیید در شورا، طرح نامه به دبیرخانه هیأت حمایت از کرسیها ارسال میشود. آن گاه پس از داوری ، با حضور صاحب نظریه، داوران یا ناقدان، «پیش اجلاسیه» برگزار میشود. پس از انجام موفق پیش اجلاسیه و با رعایت فاصله زمانی مطلوب، ستاد اجازه برگزاری کرسی نهایی را در محل دانشکده صادر مینماید و پس از داوری نهایی، نتیجه اعلام میشود. شایان ذکر است در صورت نیاز به اصلاح، صاحب نظریه پس از اعمال اصلاحات لازم موضوع را به دبیرخانه ارائه میدهد تا مجدداً مراحل برگزاری کرسی طی شود. قابل توجه است که دانشکده ها نیز جداگانه فعالیتهایی داشته اند: در هر دانشکده کمیته و شوراهای علمی ویژه کرسی های نظریه پردازی، از گروههای مختلف آموزشی تشکیل شده و جلسات سخنرانی، نقد و مناظره به صورت کرسی ترویجی برگزار میکنند. به منظور بازدهی شورای کرسی های دانشگاه و کمیته های دانشکده ها همچنین ترویج فرهنگ نقد و ترغیب محققان و استادان در عرضه نظریه و نوآوری و تغییر فضای دانشکده ها و دانشگاه ، جلساتی با عنوان «کرسی ترویجی» ، با حضور صاحب رأی ، دو نفر ناقد و مدیر جلسه در دانشکده ها برگزار میشود. پس از ارائه موفق کرسی ترویجی در دانشکده و در صورت تمایل صاحب کرسی و اعمال اصلاحات مورد نظر نقادان، استادان و حاضران در جلسه، طرح به دبیرخانه هیأت حمایت از کرسی ها ارسال میشود تا در فرایند برگزاری کرسی نهایی قرار گیرد. فرایند برگزاری جلسات کرسی های ترویجی دانشکدهها به شرح ذیل میباشد:
متقاضی برگزاری کرسی ترویجی ، چکیدهی مقاله مورد بحث خود را به نماینده دانشکده تحویل میدهد. در کمیتهی منتخب دانشکده مطرح و زمان آن مشخص میشود. موضوع بحث، زمان و مکان برگزاری به شورای کرسیهای دانشگاه اعلام میشود.
بدین ترتیب میتوان برگزاری جلسات کرسیها در دانشگاه را در دو سطح و لایه علمی تفکیک کرد:
سطح ترویجی و عمومی سطح اصلی و تخصصی
همچنین جهت ترغیب هرچه بیشتر دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی مقرر شده است چنانچه پایان نامه ها و رسالههای دانشجویی منجر به تولید نظریه جدید و یا نوآوری شود، از حمایت مالی تا سقف دو برابر موارد قبلی (برای دانشجویان کارشناسی ارشد: 15 میلیون ریال و برای دانشجویان دوره دکتری 30 میلیون ریال) برخوردار میشوند. طی 40 جلسهای که تاکنون در شورای کرسیهای دانشگاه برگزار شده است، 25 طرح نامه رسیده از دانشکدههای مختلف مورد بررسی قرار گرفته و برای داوری به داوران منتخب ارسال شده است. از این تعداد 4 طرح به مرحلهی برگزاری کرسی نهایی رسیده است. طرح آقای دکتر سالار منافی اناری با عنوان «جدایی ناپذیر بودن ترجمه از زندگی روزمره انسان» با کسب نمرهی عالی (33/90) به عنوان اولین کرسی نظریهپردازی موفق دانشگاه علامه طباطبایی معرفی شده است. امید است با اتکال به توجهات ذات اقدس اله در آیندهی نزدیک شاهد بهرهمندی از توانایی های علمی و پژوهشی دانشگاه در راستای اهداف کلان جمهوری اسلامی ایران گام های مؤثرتری برداشته شود. ان شاءا...
)