ویژگی های شهرسازی، شهرنشینی و شهرگرایی در دوران معاصر

نوع مقاله : کرسی ترویجی

نویسنده

گروه برنامه ریزی اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبائی

10.22054/ijdli.2016.20169

چکیده

نظام شهرسازی ایران در یکصدو پنجاه سال اخیر دچار تغییر و تحولات گسترده ای شده است؛ در دوران قاجار و بعد از جنگ های ایران و روس به تدریج ایران با مدرنیسم آشنا می شود و در دوران ناصرالدین شاه سرآغاز برخورد با جوامع غربی و گرته­برداری از مظاهر جامعه غربی است.سفرهای شاهان قاجار به اروپا و تحت تأثیر قرار گرفتن آنان، به تدریج بعضی از مظاهر جامعه مدرن به جامعه ایرانی تزریق میشود؛ شهر بستر تغییرات این روند است و تا پایان قاجار این روند در حال رشد است و در اواخر آن شاهد وقوع انقلاب مشروطه می باشیم که یک رخداد سیاسی، مدنی(شهری) اجتماعی است؛ با روی کار آمدن خاندان پهلوی و اقدامات گسترده اداری و سیاسی؛ شهر بستر تغییرات گسترده ای شد و تا سال 1320 استمرار می یابد( که هم عصر مدرنیزم در اروپا است.) در دوره بعد که خود به دو دوره از 1320 تا 1340 و از 1341 تا 1357  تقسیم می شود ، با دو هجوم جمعیتی از روستا به شهر و نیز از شهرهای کوچک به بزرگ مواجهیم که درآمدهای نفتی بر روند آن تأثیرگذار است و در دوره انقلاب اسلامی که آن نیز به دو دوره قابل تقسیم است، یعنی از سال 1357 تا 1368 که کشور درگیر جنگ تحمیلی است و از سال 1368 تاکنون که با رویکرد اقتصاد شبه آزاد، نظام شهرسازی کشور دستخوش فرایند درامدزایی قرار گرفت و تاکید عمده آن بر فروش تراکم است، در این گذار خاص تاریخی هنوز شهرسازی معاصر درگیر شرایط ناثبات و متزلزل در حوزه برنامه ریزی و مدیریت شهری است که سعی شده است در این مقاله به آن بپردازیم.

کلیدواژه‌ها