بررسی چگونگی انتقال عناصر فرهنگی در ترجمه‌های ادبی فارسی به روسی با تکیه بر رمان سووشون نوشتة سیمین دانشور

نوع مقاله : کرسی ترویجی

نویسنده

گروه زبان روسی، دانشگاه علامه طباطبائی

10.22054/ijdli.2021.20016

چکیده

این پژوهش با نگاهی به نقش ترجمه در حوزة فرهنگ با رویکردی میان‌رشته‌ای به بررسی چگونگی ترجمة مفاهیم و عناصر فرهنگی از زبان فارسی به روسی می‌پردازد. رمان مشهور سووشون اثر سیمین دانشور به‌دلیل گستردگی استفاده از عناصر فرهنگی و بومی به‌عنوان پیکرة مطالعاتی در پژوهش حاضر انتخاب شده است. یگانه ترجمة روسی این رمان در سال 1975 به‌قلم شمس‌الدین بدیع و ناتالیا کاندیروا به‌همت انتشارات پروگرس در روسیه به‌چاپ رسیده است. هدف از انجام این پژوهش بررسی عملکرد مترجمان در برخورد با عناصر فرهنگی و انتقال آن‌ها به زبان مقصد بوده و بدین‌منظور دو پرسش اساسی را مطرح کرده‌ایم: مترجمان از چه روش‌هایی برای انتقال عناصر فرهنگی سود جسته‌اند؟ آیا مترجمان در برگردان این عناصر و حفظ بار فرهنگی متن مبدأ موفق بوده‌اند؟ برای پاسخ به این پرسش‌ها، از نظریة زبان‌شناس روس، وِنِدیکت وینوگرادوف و ترجمه‌شناسان بلغاری، سرگئی ولاخوف و سیدِر فلورین بهره برده‌ایم. روش کار پژوهش بر اساس تحلیل مقابله‌ای و خوانش موازی متون مبدأ و مقصد و شامل سه مرحلة استخراج، دسته‌بندی و تحلیل داده‌ها و خطاها بوده است. نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهد که در میان عناصر فرهنگی و مفاهیم بومی عناصر قوم‌نگاری بیشترین فراوانی را داشته‌اند و بیشترین روش به‌کار گرفته‌شده به‌وسیلة مترجمان روش معادل‌یابی در زبان و فرهنگ مقصد برای ترجمه‌پذیرها و روش ترجمة تقریبی برای ترجمه‌ناپذیرها بوده است. درمجموع، مترجمان با ارائة ترجمه‌ای روان و مبدأگرا در زبان مقصد، در حفظ بار فرهنگی و انتقال عناصر فرهنگی و مفاهیم بومی بسیار موفق عمل کرده‌اند.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار