«مردم نگارگری»: تأملاتی دربارة مردم‌نگاری با الهام از نگارگری ایرانی

نوع مقاله : کرسی ترویجی

نویسنده

گروه مطالعات فرهنگی، دانشگاه علامه طباطبائی

10.22054/ijdli.2021.20015

چکیده

در این مقاله مراد از نگارگری یا «مینیاتور» یک فرم هنری خاص است که کم‌وبیش از سدة هشتم تا دوازدهم هجری ویژگی‌های کلّی مضمون‌شناختی و سبک‌شناختی خود را حفظ کرده است. پرسش این است که چگونه می‌توان از این فرمِ کهنِ در دسترس فرهنگی برای «نگاشتنِ» واقعیت‌های اجتماعی معاصر در ایران و دیاسپورای ایرانی الهام گرفت، کاری که مستلزم ترجمه‌ای در چندین سطح، من‌جمله از یک مدیوم هنری به یک مدیوم علمی و از ویژگی‌های دیداری به شیوه‌های نوشتاری است. مقالة حاضر شرح تلاش برای چنین ترجمه‌ای است و فرصت‌ها و چالش‌های چنین تلاشی، در سه پرده که هرکدام حول محور «فکر کردن با» یک انسان‌شناس معاصر شکل می‌گیرند. پردة اول: یک فرم الهام‌بخش: فکر کردن با جولی تیلور؛ پردة دوم: پوئسیس ایرانی: فکر کردن با مایکل فیشر؛ و پردة سوم: چشم در چشم ایدئولوژی‌های زبانی و نظریه‌های معنا: فکر کردن با کیم فورچون. نام این تلاش را «مردم‌نگارگری» گذاشته‌ام؛ ترکیبی از «مردم‌نگاری» (روش غالب در انسان‌شناسی) و «نگارگری». می‌کوشم با فاصله گرفتن از نگاه‌های صرفاً ابزارگرایانة غالب به «روش تحقیق»، به «حیات اجتماعی» یا «زندگینامة» این روش بپردازم و توجه را به وجوه سیاسی و اجتماعی و زیبایی‌شناختی خودِ این روش و بسترهای برآمدنش معطوف سازم. معتقدم توان سخن گفتنِ تجربه‌های معاصر ما ایرانیان منوط به یافتن و ساختن چشم‌اندازی به‌جز چشم‌انداز تک‌نقطه‌ای رنسانسی و زبانی خارج از دوگانه‌های روشنگری است؛ چنان‌که امکان تجسم و ترسیم واقعیت‌های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و زیست‌محیطیِ هم‌برنشسته و برهم‌نهادة عصر و جهان ما بهتر فراهم شود.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار