خلق صحنه به مثابه قاعده فقهی در هنرهای نمایشی

نوع مقاله : کرسی ترویجی

نویسنده

گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشگاه علامه طباطبائی

10.22054/ijdli.2023.19936

چکیده

هنرهای نمایشی به‌عنوان ابزاری مؤثر، امروزه در زندگی و فرهنگ مردم جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده و در صورتی‌که که در مسیر اهداف کلی هدایت باشد، بالقوه قابلیت ارزشی شدن را داراست. فقها با توجه به ارتکازات عقلایی و بررسی امکان یا ناممکن بودن ابزار شدن برخی از این ارتکازات، به استنباط ملاکات و احکام در موضوع هنرهای نمایشی پرداخته‌اند. خلق صحنه عنصر اصلی هنرهای نمایشی است و شامل همه عناصر افقی یعنی اقلیم‌های مکانی، فضایی و زمانی و عناصرعمودی یعنی بازیگران، حالات و رفتارشان در بازیگری، گریم و... می‌شود. برآیند این مقاله که با شیوة توصیفی تحلیلی نگاشته شده است بیانگرآن است که خلق صحنه به مثابه یک قاعده فقهی می‌تواند در این زمینه بسیار راه گشا بوده، اصلی که مستند به آیات، روایات و بنائات عقلی و عقلایی است و می‌تواند مسائل زیادی را در باب فقه رسانه اعم از بحث نگاه، تکلم، گریم و... را حل کند. بر اساس این قاعده حکم تکلیفی رفتارها، گفتارها و اشارات و... در هنرهای نمایشی اباحه بوده و از نظر وضعی اثری بر آن مترتب نخواهد شد. البته باید توجه داشت شرایط اعمال این قاعده که برگرفته از نصوص بوده و بر این قاعده حکومت می‌کند، باید رعایت شود.

کلیدواژه‌ها